UWAGA REDAKTORA.
Drukuję tu artykuł w narzeczu Kaszubskim. Są to nasi Bracia, którzy myślą, jak my. Dla tego będzie zapewno miło każdemu Polakowi czytać, jak oni do nas przemawiają. Przepraszam tylko, jeźli jakie błędy w druku zajdą: bo ja dyalektu Kaszubskiego nie znam.
Kaszebji do Pólochov.
N j e c h m d z e p ó c h v o l o n i J e z u s C h r i s t u s.
To je nasze chrzescejańskje pózdrowjenje, kjej me sę ze sobą zeńdzeme, czeto Katolece cze Letrze, czeto s Pómórskje cze tesz ze Zadódnech-Press. Temji słovamji me sę e z vamji, kóchani braco Pólosze, vjitome. A tak zacząvsze wód Pana Bóga mdzeme me dali z vamji gadac, jak młodszi brat do starszeho. A viec słechojce.
Ve jesce gvesno na nas perznę złi, że me sę njevjele do czetanjo Pólskjich pjism, a jesz mnji do teho Pólskjeho bractwa, co to ligą zovją, bjerzeme. Ale vecele ta rzecz sę tak mo. Me provdzevi Kaszebji njerozmjejeme dobrze pópólsku; a vjec me sę muszime przod vaszi peszne mówe nawuczec. Ale co to za cęszko rzecz, kjej njima kóhu, cobe nas wuczeł. Ksężo naszi są abo Mjemce, abo tesz bardzo zgnjiłi; szkolni zos mają strach przed przełożonemji. A vjec me tak godome, jak naszi przodkovje godale, to je pókaszebsku. Ale ve, braco Pólosze, njimuszice meslec, że me – vejąvsze njechterech smjotonkov – sę te nasze móve vstedzime. Oj broń Bóże! Me le nad tim wubólevome, że do tech czas v ti snożi móvje njevjele je drekovąne, cobe nas nolepji póbratało. Kjejbe te chto chceł dzeje naszech przodkov spjisac, jak wónji z dovnemji Pressokamji, Dunczekamji, Szwedamji, Mjemcamji wójowale, tejbe to beła decht peszno ksążka; abo jakji tobe beł peszni krajobrozk nasze całe njegdesz zemje wód Vjisłe do Wódre a wód mórza jasz pó Notecę e Vartę. Chóc to teros njeje, to jednak jesz może sę stac, kjejle sę młodszi brat ze starszim za ręce vezmą. Me bardzo rod vjidzime bjełeho grifa, herb nasz Kaszebskji, prze bjełim wórzle Pólskjim na vesokji bramie Gdąńskji; rod wódviedzome grobe naszech dovnech ksążęt v Wólivje, dze sobje prze wóbrazach Subisława wó zaprovadzenju vjare chrzescejańskje do nasze zomje, Sambora e Mszczugov wó jich póbóżności e zakładanju kóscołov, Svjętepełka wó wojnach s Krziżokamji e jinszemji narodamji pówiadome. Ach prze verzeczenju nazvjistka Krzyżokov vszetce sę vzdrigome, bó nom na mesl przechódzi, jak wónji naszech pradzadov pód czas targu ve Gdąńsku przez pódstęp verznęle, nasz kroj zagrabjile, a potemu jak z bjałkamji póstępóvale. Ale zaros nom sę lżi na sercu zrobji, kjej na dregą stronę vjelgjeho wółtorza vezdrzime, dze wóbraze krolov Pólskjich na scanje vjiszące przepomjinają, jak naszi przodkovje nech njegódzevech Krziżokov s pómócą Krolov Pólskjich ze swóje zemje venekale, s Pólochamji sę półączele e jich krolov za swójich panov czele ksążęt chętnje vzęle. Tej szła wósvjata do zemje Kaszebskje, bó przeszle s Pólskje dobri ksężo, tak svjecki jak e zokónnjice, co v móvje rozemni vjarę Christusovą wóbjasnjale, ksążkji do nabóżeństva, coto jesz pódzisdzeń v njich sę módlime, pjisale abo skądjinąd sprovodzale; szkółe zakłodale, dze pópólsku wuczele. S tech szkoł vechódzele ksężo, sędzovje, szkolni. A vjec tej znale vszetce wurzędnjice móvę Kaszebską, bó kiej Póloch le rok je mjedze namji, to ju nas decht dobrze rozmjeje. Ale szkóda, że po trzech vjekach, to beło roku 1772. po narodzenju Christusa, muszele sę Kaszebji s Pólochamji rozłączec. Potemu ju njebeło na naszi zemji takje nabożeństwo, bo za rzęde Preskjeho zaczęle v szkółach le pómjemjecku wuczec; a z mjemjeckjich szkoł njimogą dla nas dobri ksężo vechodzec, bó njewumjeją nasze móve. Tak e do sądov nacesnęło sę mjemjeckjich pravnjikov, co sądzele e sądzą Kaszebov, njeznając jich móve. Czasę navet przindze decht zabjiti Mjemc do czesto Kaszebskje vse na szkolneho. Co to tej za nowaka tę je! A vjec storą drogą szło to letko do jednosce s Pólochamji, rodzonemji bratamji, v żełach chterech tak dobrze Słovjańsko krev płenje, jak v naszech. Teros jidze to bardzo cęszko, bó nom provdzevim Kaszebom, jak jesme to ju przedtim rzekle, njepómogają dobrze v wósvjece anje ksężo, anje szkolni, anje sędzove, anje navet szlachta – rozmjeje sę, że jak vszędze, tak e tu są niechtere chwalebne vejątki – ale me jednak mąme v Bógu nadzeję, że me z czasę naszę móvę vekształcime e pópólsku sę nawuczime, a może e inszech mov Słovjańskjich. Tej me mdzeme vasze peszne pjisma vjici czetale e jesz lepji sę z vamji bratale. Co daj vnet Bóże. Amen.
Pjiseł jem, dnja 20ho Gromnjicznika 1850 r. v Pressach – Zachódnech nad grancą Pómórską njedalek mórza.
Wójkasin.