Stefan Ramułt – Sztefón Ramùłt

(22 XII 1859-24 XII 1913)

Najznaczniejszym dziełem Stefana Ramułta był Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (https://pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=7469), wydany w 1893 r. przez Akademię Umiejętności w Krakowie. Słownik ten odegrał wielką rolę – w zwłaszcza w polskim środowisku naukowym – w uznaniu mowy kaszubskiej za odrębny język słowiański, co ostatecznie znalazło swój polityczny wyraz w Ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z 2005 r. Dzieło Ramułta spotkało się z żywym zainteresowaniem nie tylko naukowców, ale też stało się obiektem zainteresowania ówczesnych publicystów. Świadczą o tym liczne recenzje zamieszczane na łamach czasopism. W przeważającej mierze były to reakcje negatywne, krytykujące Ramułta za nadanie kaszubszczyźnie statusu samodzielnego języka słowiańskiego. W Prusach szczególną rolę w tej materii odegrała „Gazeta Toruńska”. Na jej łamach, najbardziej zaciekłym przeciwnikiem uznania mowy kaszubskiej za odrębną od polskiego był… Kaszuba, ks. Gustaw Pobłocki (1840-1915), autor Słowniczka kaszubskiego (Poznań 1875) i Słownika kaszubskiego z dodatkiem idyotyzmów chełmińskich i kociewskich (Chełmno 1887).

Niniejsza publikacja, na którą składają się jedynie dwa dowolne wybrane teksty, ma na celu przybliżenie Czytelnikom charakteru tej swoistej walki z dziełem Ramułta. Zrezygnowano z przypisów i wyjaśnień, a jedyną ingerencją w zamieszczonych tekstach jest uwspółcześnienie pisowni.

https://kaszebsko.com/wp-content/uploads/2024/12/polemika-z-Ramultem.pdf

Dla Czytelników, którzy chcieliby zapoznać się z innymi recenzjami Ramułtowego dzieła polecamy artykuł Tadeusza Orackiego pt. Dyskusje i polemiki wokół „Słownika” Stefana Ramułta w latach 1893-1914 [„Acta Cassubiana”, t. 18(2016), s. 81-103].

                                                                                                          Dariusz Szymikowski