Kim më jesmë ë jaczé są naje céle?

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

Dejowô deklaracjô stowôrë Kaszëbskô Jednota

Kaszëbskô Jednota je stowôrą lëdzy, chtërny chcą aktiwno brac ùdzél w żëcym kaszëbsczégò nôrodu ë ùznôwają jegò prawò do apartnotë, a téż swòji juwernotë w òbrëmienim wieleetniczny spòlëznë, jakô twòrzi jedno państwòwé cało, chtërnym je Pòlskô Repùblika.

Najim célã je rozwij nôrodny, òbëwatelsczi ë kùlturowi swiądë Kaszëbów, òchróna jich jãzëka i tradicje, a téż nôùkòwé, pòùczné dzejanié na rzecz nôrodnëch, etnicznëch miészëznów a spòlëznów ùżiwającëch regionalnégò jãzëka, wspiérającé rozwij môlowëch pòspólnotów i spòlëznów.

Òb czas stalatów, na greńcë riwalizëjącëch ze sobą nôrodów ë państwów – pòlsczégò i miemiecczégò – Kaszëbi bëlë pòddóny cëskòwi germanizacje ë pòlonizacje. Nie zatrzimało to rozwiju najégò domôcégò jãzëka, ani téż nie rozerwało zrzeszeniégò naszégò nôrodu wrosłégò w kùlturową spôdkòwiznã zôpadnëch Słowianów, wlëgã Wiôldżégò Mòrza i zôpadny Eùropë.

Równak dërch mòcné są procesë asymilacje. Kaszëbi dôwają sã pòlaszëc pòzwòliwającë bë jich juwernota bëła znankòwô, nôczãscy wëzwòliwónô blós w sparłãczenim z jãzëkòwą jidentifikacją ë placã pòchôdaniégò, abò czëstô dżinie westrzód nômłodszich pòkòleniów. Żôl, ale żëcznô je temù lëchô pòlitika przëjãtô bez dzél kaszëbsczich elitów, chtërna je òpiartô na przekònanim, że domôganié sã wszëtczich prawów, jaczé przënôlégają miészëznóm w pòlsczim państwie, prowadzy do spòlëznowò-ekònomicznégò wëłączeniégò Kaszëbów. Dlôte ne elitë chãtno pòkazywają z czim Kaszëbi mają sã jidentifikòwac, równoczasno magrinalizëjącë, abò prosto strzëmiwającë procesë rosnący etniczny swiądë nôleżników naszi zbiérëznë, jaczé prowadzą do nôrodnégò bëcégò. Nen ùmëslno bùdowóny przekôz wërazno pòmôgô we wënôrodnianim Kaszëbów.

Nie chcemë bëc wënôrodniwani w demòkraticznym państwie, le w jegò greńcach òsygnąc fùl prawów jakno apartny nôród aùtonomny kùlturowò. Wierzimë, że midzë kaszëbsczim ë pòlsczim nôrodã bãdze warac drëszba bùdowónô na spòdlim pòspólnégò rozmieniégò, co mòże bëc nôlepszim przëmiarã demòkratnoscë spòlëznë, chtërna mô aspiracje bëcégò prowadnikã w eùropejsczi zrzesznicë. Naje dzejanié òpiérómë na spòlëznowi solidarnoscë, ùwôżanim wòlnotë i sprawiedlëwòtë, a téż dialogù zrzeszeniów òbëwatelów.

Promëjemë ùdzél òbëwatelów w pùblicznym, spòlëznowim ë gòspòdarzeniowim żëcym. Òsoblëwò zanôlégô nama na tëch, jaczi swòje żëcowé zgrôwë realizëją w môlowëch strzodowiszczach i zajinteresérowóny są wielestronowim rozwijã Pòmòrzégò. Cygniemë do ùwszednieniégò òbëwatelsczich pòstawów westrzód młodzëznë. Propagùjemë òdemkłosc, nowactwò, robòcosc i profesjonalëznã.
Jesmë za mòcnyma samòrządnyma regionama ë mdzemë wspierac decentralizacjã jakno ôrt rządzeniégò krajã. Naszim célã je rozwij Pòmòrzégò, jakno wielekùlturowégò regionu ò wiôldżi spòlëznowò-gòspòdarzeniowi mòcë, chtëren mòże chrónic zasobë spòlëznowi i jindiwidualny energie wszëtczich jegò mieszkeńców.
Pòstãpné pòkòlenia Kaszëbów mają prawò do edukacje òpiarti na ùczbie swòjégò jãzëka, historie ë geògrafie. Bądzemë robic wkół negò, cobë jak nôrëchli włączëc do szkòłowëch programów zajãca z historie Kaszëbów, a téż geògrafie Kaszub. W przińdnoce zakłôdómë mùsz wprowadzeniégò kaszëbsczégò jãzëka, historie i geògrafie do ùczbòwò-wëchòwnégò procesu na Pòmòrzim.

Kaszëbsczi jãzëk je kòl pòlsczégò fùlprawnym jãzëkã na Pòmòrzim. “Sztrategijô òchronë ë rozwiju kaszëbsczégò jãzëka ë kùlturë” zakłôdô “zrobic kaszëbsczi jãzëk spòsobnym do waraniégò i rozwiju”. Wspiérómë nen cél ë deklarëjemë włączenié sã w realizacjã “Sztrategije…” na wszëtczich òpisónëch w ni gónach.
Jakno nôród mómë wiele przëczënów do bùchë i prawò do słëchającégò nama ùwôżaniégò. Na historëcznym fùńdameńce pòkazëjemë to, co nôwôżniészé dlô naji juwernotë a mô nôwiãkszi cësk na pòczëcé zrzeszë. Naszą nôrodną pòznaką je czôrny grif w kòrunie. Kaszëbskô nôrodnô fana mô czôrno-żôłté farwë, chtërne są zrzeszoné z naszą pòznaką, to je sczerowónym w prawò czôrnym grifã w kòrunie na złotim pòlu herbòwi tôrczë. Nają stolëcą je gard Gduńsk, jaczi je ekònomiczno-spòlëznowò-kùlturowim ceńtrum regionu.

 Piesniô aùtorstwa Jana Trepczika „Zemia Rodnô”, chtërna pòkazywô historëczną wiôlgòsc Kaszub, to nasz nôrodny himn. Dzéń Jednotë Kaszëbów, przëpôdający na 19 strëmiannika, ùznôwómë za naje nôrodné swiãto, jaczé ùpamiãtniwô pierszi historëczny zôpis pòcwierdzywający jistnienié Kaszëbów, w papiesczi bùlë Grégòra IX z 19 strëmiannika 1238 rokù.

Jeżlë pòdpisywôsz sã pòd ną deklaracją i jes Të na jedno z dejama w ni òpisónyma, rôczimë do wespółrobòtë w òbrëmienim stowôrë Kaszëbskô Jednota.  Wicy jinfòrmacjów ò tim jak przistąpic do naszi stowôrë, mòże nalezc na naji jinternetowi starnie.